Sarubobo, búp bê “thay lời muốn nói” [P.1]

Lá bùa hộ mạng không thể thiếu đối với dân Hida

Búp bê, một người bạn, một món đồ chơi không thể thiếu đối với các bé gái. Thế nhưng bạn biết không, có một búp bê không giống bất kỳ búp bê nào mà bạn đã từng thấy.

Đó là Sarubobo, một búp bê với dáng mũ trùm đầu màu đen, dây thắt lưng đen như Kintarou, tư thế ngồi thả lỏng, dang rộng chân về trước, hai tay hơi giơ lên như dáng người bách niên giai lão đang reo vui.



Lịch sử ra đời của búp bê Sarubobo

Sarubobo được xem như là bùa hộ mạng của người Nhật. Nhắc đến Sarubobo người ta nghĩ ngay đến vùng Hida của Takayama, Gifu, quê mẹ Sarubobo. Sarubobo thực chất là những con búp bê hình nhân màu đỏ, khuôn mặt tròn nhưng không có mắt mũi miệng, được làm trong những kích cỡ khác nhau. Theo truyền thống, Sarubobo là những món đồ chơi mà ông bà dành cho cháu con hay quà cho cháu gái với ngụ ‎ý cháu gái họ sẽ đẹp, quyến rũ trong ngày cưới, sinh con đàn cháu đống và vợ chồng luôn mãi đẹp đôi hạnh phúc.



Sarubobo theo tiếng Nhật có nghĩa là “chú khỉ con”.

Cầm một Sarubobo trên tay người Hida Takayama nói riêng và người Nhật nói chung nghĩ ngay đến 3 ước mơ mà Sarubobo mang lại.

Thứ nhất, Sarubobo sẽ luôn bảo vệ bạn khỏi những điều không may xui rủi. Đó là bởi từ “Saru” trong tiếng Nhật dịch sang tiếng Anh thành “leave” có nghĩa là mọi điều không may sẽ ra đi.

Thứ hai, lời chúc gia đình hạnh phúc, đôi lứa xứng đôi, con đàn cháu đống.

Thứ ba, lời may mắn mẹ tròn con vuông, sinh mau đẻ sớm cho các phụ nữ sắp làm mẹ. Bạn có thấy những con khỉ sinh con rất dễ và nhanh không?

Và đặc biệt nếu chú ‎ý, bạn sẽ thấy gương mặt của những chú kỷ con lúc nào cũng đỏ đỏ, và màu đo đỏ này chính là màu đỏ truyền thống của gương mặt Sarubobo.



Từ thời Nara, Hida nơi sản sinh Sarubobo, được xem như một tiểu quốc nghèo nàn nằm sâu trong núi hẻo lánh. Sự vận động địa chất đã vô tình hình thành nên những dãy núi trông như những nếp gấp của tạo hóa. Hida hình thành len lỏi trong khoảng không trung của núi non bạt ngàn vô tận. Bản thân cái tên Hida đã là tất cả lịch sử của vùng đất này.

Khí hậu nơi đây lạnh quanh năm, đất nông nghiệp lại không có. Thanh niên trai tráng trong làng lớn lên đều bị bắt đi xây dựng công ích cho các công trình của đất nước. Hida đã heo hút càng trở nên heo hút hoang vắng. Trong “tiểu vương quốc” chỉ còn lại phụ nữ và trẻ con sống nghèo nàn, cô quạnh cùng Hida nghèo khó. Cô quạnh và buồn bã đến mức những đứa thèm muốn có một ai đó để chơi đùa trò chuyện. Các bà các mẹ nghĩ ngay đến búp bê cho các con cháu nhưng nơi đây không có bất kỳ một cửa hiệu đồ chơi nào nên dù có tiền cũng không thể mua được.



Và thế là các bà các mẹ tự tay làm những con búp bê cho các con cháu của họ. Búp bê bằng đất, búp bê bằng gỗ, rồi tới búp bê bằng vải. Họ cắt tỉa, may vá cho ra đời những con búp bê vải mềm mại đầu tiên với một niềm thích thú ngạc nhiên và vui sướng của những đứa trẻ. Thời đó bệnh tật rất hay xảy ra, đặc biệt là bệnh đậu mùa. Đó là căn bệnh đáng sợ và là nỗi kinh hoàng của người dân lúc bấy giờ. Để cầu mong con cháu họ luôn khỏe mạnh, họ đã chọn những tấm vải màu đỏ với hàm ‎ý chúc sức khỏe, để làm các con búp bê cho con cháu họ.



Mong muốn những điều may mắn, sức khỏe đến con cháu khiến họ nghĩ ngay đến những chú khỉ con tinh nghịch, đáng yêu có khuôn mặt lúc nào cũng đo đỏ và rất khỏe mạnh. Sarubobo với ý nghĩa đó đã ra đời và trở thành tên cho búp bê họ kỳ công sáng tạo nên.