Dogu - Tượng thần đất sét



Dogu (土偶, "tượng thần đất sét/pho tượng nhỏ") là những pho tượng nhỏ có hình dáng nửa người nửa thú được tạo ra trong thời gian cuối thời đại Jomon (14,000 trước công nguyên đến 400 trước công nguyên) vào thời tiền sử Nhật Bản. Đa số các pho tượng có hình dáng con người đều có ngực, eo nhỏ, và bên hông rộng của phụ nữ và được rất nhiều người xem là vật tượng trưng cho nữ thần. Một số pho tượng thì có bụng lớn kết hợp với mang thai, điều đó ám chỉ rằng con người thời Jomon đã xem chúng là các Nữ Thần Mẹ. Theo như Viện Bảo Tàng Nghệ Thuật ở thủ đô, những pho tượng này "ám chỉ đến một sự liên kết với các nghi thức sinh sản và pháp sư". Do được tạo ra bằng đất sét, nên những bức tượng này không bao giờ theo thuyết duy thực, nhưng phần nào chúng cũng được tạo thành các hình thù quyến rũ. Tượng Dogu thường có những khuôn mặt to lớn, những cánh tay và bàn tay nhỏ và những cơ thể rắn chắc. Một số thì bên ngoài có đôi mắt lồi hoặc những khuôn mặt có 'hình dáng trái tim'. Hầu hết đều được đánh dấu lên khuôn mặt, ngực và hai vai, những nơi cho thấy rõ vết khắc và hình xăm cùng với cây tre.

Dogu hoàn toàn xuất phát từ thời đại Jomon và không tiếp tục cho đến thời đại Yayoi. Khi làm ra các đồ gốm vào thời Jomon, tượng Dogu có những kiểu dáng khác nhau tuỳ theo thế hệ và các địa điểm khai quật. Theo như Viện Bảo Tàng Quốc Gia của Lịch Sử Nhật Bản, số lượng khai quật tổng cộng trên toàn nước Nhật đạt xấp xỉ 15,000 pho tượng. Đa số tượng Dogu đều được tìm thấy ở phía Đông nước Nhật và hiếm khi nào tìm thấy một pho tượng Dogu trong phía Tây nước Nhật.

Mục đích của tượng Dogu vẫn còn rất mập mờ nhưng, đa phần, tượng Dogu đóng vai trò như những hình nộm của con người, biểu lộ vài phép thuật đồng cảm. Lấy ví dụ, người ta tin rằng bệnh tật có thể được chuyển vào người của tượng Dogu, rồi tiêu diệt nó, dọn sạch căn bệnh, hoặc là bất kỳ sự bất hạnh nào khác.

Shakokidogu


Shakokidogu (土偶) (1000-400 trước công nguyên), pho tượng "mắt lồi". Hình ảnh từ Viện Bảo Tàng Quốc Gia Tokyo, Nhật Bản.

Shakokidogu (遮光器土偶) là các pho tượng Dogu được tạo ra trong thời đại Jomon, và chúng rất phổ biến khi số đông người Nhật nghe thấy từ Dogu, đây là hình ảnh xuất phát từ ý chí. Cái tên "shakoki" (ban đầu gọi là "vật cản ánh sáng") dựa theo sự tương đồng về đôi mắt của pho tượng đến truyền thống đôi mắt lồi phủ tuyết Inuit. Nét đặc trưng nổi bật khác của các đồ vật là mông, ngực và đùi được cường điệu hoá (và có thể là giống cái). Xa hơn nữa, bụng thì trải dài các hoa văn, vài cái trông như được vẽ bằng màu đỏ son. Những pho tượng lớn thì lõm vào, có lẽ để ngăn ngừa bị rạn nứt trong quá trình đốt cháy.

Các pho tượng không bị nứt rất hiếm, và hầu hết đều mất một tay, chân hoặc bộ phận cơ thể khác. Trong một số trường hợp, thì các bộ phận đó đã bị chặt đứt. Một lý thuyết cho rằng các bộ phận đó có thể đã bị chặt trong các lễ nghi sinh sản.

Cac loại tượng Dogu được tìm thấy trong địa điểm Kamegaoka ở Tsugaru, quận Aomori ; địa điểm Teshiromori tại Morioka, quận Iwate; địa điểm Ebisuda tại Tajiri, quận Miyagi; và địa điểm Izumisawa Kaizuka tại Ishinomaki, quận Miyagi. Tất cả những địa điểm này đều được lên danh sách là các tài sản văn hoá quan trọng.

Ví dụ về các tượng Dogu phổ biến

* Tượng "có hình thù trái tim (hoặc có lông mày hình lưỡi liềm)"
* Tượng "hình cú có túm lông trên đầu"
* Tượng "kiểu mắt lồi"
* Tượng "kiểu phụ nữ mang thai"..v...v...